Kort samengevat geeft mindfulness docenten verschillende mentale technieken in handen om zich meer bewust te zijn van alle stimuli om hen heen, en daar tegelijk juist meer zichzelf in te blijven. Dat de vraag om mindfulness juist van docenten af kwam, maakte het besluit om deze cursus aan te bieden, voor de schoolleiding en P&O-medewerker van Helen Parkhurst erg gemakkelijk. De eerstvolgende stap bestond uit het vinden van een geschikte trainer – iemand die de mindfulness-cursus specifiek kon richten op stress-release en deze ook kon linken aan de dagelijkse onderwijspraktijk. De inschrijving voor de cursus verliep vervolgens ongekend snel: binnen een dag waren de 12 beschikbare plaatsen vergeven. Voorafgaand aan de cursus heeft de cursusleidster met alle deelnemers een (telefonisch) intakegesprek gevoerd om achtergrond, verwachtingen en doelen te bespreken. De cursus zelf (acht bijeenkomsten van tweeënhalf uur, plus een zondagochtend) volgden de deelnemers in hun eigen tijd - de bijeenkomsten vonden plaats op doordeweekse avonden. Als locatie is bewust gekozen voor een plek buiten de school. De kosten hiervan zijn beperkt, terwijl het juist voor de deelnemers erg prettig is om tijdens de cursus de school letterlijk even achter zich te kunnen laten en op een sfeervolle plek op adem te komen. De cursus als geheel werd daarbij gesubsidieerd door project Flevokans. Inhoudelijk begint de cursus bij de basisprincipes van mindfulness, om van daaruit te linken naar de dagelijkse praktijk van de docent. De cursus is afgerond met een evaluatie per deelnemer. Na die eerste cursus, bleek al snel dat veel meer docenten in Flevoland interesse hebben in de deze cursus. Sindsdien wordt de cursus met groot succes ook regionaal aangeboden. Helen Parkhurst zelf organiseert nu ook terugkomavonden ter verdieping van de cursussen.
Effect op arbo
Docenten die hebben deelgenomen aan de cursus, geven aan dat zij nu tools in handen hebben die het makkelijker maken om te gaan met alles wat er op een (werk)dag op hen afkomt en zich beter kunnen focussen op het ‘nu’. Doordat deze docenten toenemende druk of negatieve invloeden sneller signaleren en weten hoe ze vervolgens ontspanning kunnen creëren, staan ze rustiger en zorgelozer in hun werk en nemen ze gezondere beslissingen. Het is precies dat proces dat zorgt voor vermindering van stress, en – uiteindelijk – ziekteverzuim kan voorkomen.
Winst
Qua professionalisering gaat Helen Parkhurst vooral uit van de vraag van docenten zelf: ‘Wat heb jij nodig zodat jij je doelen kunt halen en effectief kunt werken?’ Deze cursus is daar een duidelijk antwoord op. Daarnaast gaat deze opleiding nu eens niet over onderwijsinhoudelijke zaken, maar over docenten zelf, als mens.
Plus- en minpunten
+ Deze cursus beantwoord echt een vraag vanuit de docenten, brengt docenten iets waar echt zelf behoefte aan hebben: een betere omgang met werkdruk en stress.
+ Mindfulness hoeft niet meteen specifiek naar docenten te worden toegeschreven, omdat het gaat over hoe mensen in het algemeen in het leven staan en naar de wereld kijken.
+ Mindfulness geeft houvast in alle omstandigheden die docenten (en het andere onderwijspersoneel) in hun leven tegenkomen.
+ De kosten voor een cursus mindfulness zijn voor de meeste scholen zeer beperkt, zeker in verhouding tot andere cursussen op professionaliseringsvlak.
- Mindfulness is geen oplossing voor werkdruk, maar een preventiemiddel om er beter mee om te gaan.
- Een cursus van acht weken is in het onderwijs niet zomaar in te plannen. In iedere cursus zitten wel gaten, vanwege vakanties, maar vooral omdat docenten ook ’s avonds een volle agenda hebben
Tijd
Van de school zelf vergt de cursus een zeer beperkte hoeveelheid tijd om een geschikte trainer te vinden, de communicatie erover te verzorgen en de resultaten te monitoren. De cursus zelf vergt acht bijeenkomsten van tweeënhalf uur, plus een zondagochtend van vier uur, met daaromheen een individuele intake en evaluatie.
Kosten
De kosten voor deze cursus (met 12 deelnemers) bedroegen ongeveer 4.000 euro.
Tips
- Beperk het aantal deelnemers per cursus (tot bijvoorbeeld 12 deelnemers) – rust, openheid en een ongedwongen sfeer zijn tijdens de bijeenkomsten essentieel.
- Om het effect van cursussen als mindfulness te borgen, is het noodzakelijk dat ook het terugdringen van werkdruk op organisatieniveau in het beleid wordt meegenomen.
- Voor borging op individueel niveau is het belangrijk om ook na de cursus vaste momenten in dag of week te blijven inplannen voor bijvoorbeeld meditatieoefeningen – soms zijn drie minuten al voldoende.
- Voor borging en verdieping helpt het om na afloop van de cursus met enige regelmaat ‘terugkomdagen’ te organiseren.
- Mindfulness raakt de persoonlijkheid van de deelnemers. Daarom is een persoonlijk intakegesprek waarbij de specifieke achtergrond, doelen, verwachtingen van de deelnemer aan bod komen, eigenlijk onontbeerlijk.
- Verzorg deze cursus niet in een schoolomgeving, zorg ervoor dat deelnemers er tijdens bijeenkomsten ‘echt even helemaal uit zijn’.
- Het helpt als deelnemers zich er bij voorbaat van bewust zijn dat mindfulness een serieuze tijdsinvestering vergt, voor bijeenkomsten en voor ‘huiswerk’, zoals meditatieoefeningen.
- Bereid deelnemers erop voor dat het ‘stress release’ effect bereikt wordt via een gradueel proces is: inzicht in de hoeveelheid stress in je leven, kan in eerste instantie zelfs stressverhogend werken.
- Deelnemers geven aan het fijn te vinden als er op hun school een (stilte)ruimte is waar zij de drukte van alledag even achter zich kunnen laten, tot zichzelf kunnen komen en daarvoor oefeningen kunnen doen.
- Deelnemers waarderen het zeer als zij bij de cursus óók collega’s van andere scholen ontmoeten en deelname dus niet beperkt blijft tot collega’s van de eigen school.
- Via de VMBN (Vereniging Mindfulness-Based Trainers Nederland) of VVM (Vereniging voor Mindfulness) is het eenvoudig om in de eigen regio een geschikte en gecertificeerde trainer te vinden.
- Een start aan het begin van het schooljaar of in het vroege voorjaar geeft voldoende ruimte om de cursus in te plannen.
- Als dezelfde cursus op meerdere dagen in de week wordt aangeboden, wordt het voor deelnemers eenvoudiger om alle bijeenkomsten bij te wonen – wie op dinsdag een ouderavond heeft, kan dan op woensdag bijvoorbeeld aansluiten.
- Tijdens deze cursus is het belangrijk dat deelnemers zich kwetsbaar durven op te stellen en dat trainers daar ook buiten de groepsbijeenkomsten (per mail of telefoon) ruimte voor bieden.
- Zorg na afloop voor een goede, individuele evaluatie waaruit naar voren komt wat het de deelnemers heeft opgebracht.
Er zijn nog geen reacties gegeven op dit schoolvoorbeeld.