Schoolvoorbeeld:
Regels opstellen en handhaven

De algemene schoolregels en de rechten en plichten van medewerkers en leerlingen van het Stanislascollege staan beschreven in het 'Algemeen Schoolreglement, tevens leerlingenstatuut', dat geldt voor alle locaties. Dit document bevat een uitgebreide beschrijving van afspraken rond het volgen van onderwijs, zoals op tijd komen, omgangsnormen, kledingvoorschriften etc. De school heeft een internetprotocol en protocollen voor handelen bij discriminatie, intimidatie en fysiek, verbaal en digitaal geweld. Via website en schoolgids worden de regels bekendgemaakt.

Daarnaast heeft elke locatie van het Stanislascollege de algemene afspraken vertaald in eigen huisregels voor leerlingen en medewerkers. Deze regels zijn qua inhoud soms aangepast aan de situatie, bijvoorbeeld of leerlingen in schooltijd wel of niet de wijk in mogen. Ook kiest de locatie voor de toon en de manier van verspreiden die het beste past bij de leerlingen: een gedragscode in ik-vorm of meer afstandelijk, verspreid per poster of flyer. De regels staan wel standaard in de jaargids voor de leerlingen. Ook de medewerkers moeten bezig blijven met de regels, dus is daar regelmatig aandacht voor in het managementteam, de afzonderlijke teams en de algemene medewerkersvergadering.

Belangrijk is daarnaast dat ouders weten welke regels gelden en hun kinderen stimuleren zich aan de regels te houden. Daarom communiceert de school de gedragsregels niet alleen via website en schoolgids, maar brengt ook op ouderavonden thema's rond gedrag ter sprake, bijvoorbeeld dat tijdens schoolfeesten geen alcohol wordt geschonken. Verder bekijkt iedere locatie, afdeling en zelfs klas zelf of behoefte bestaat aan extra aandacht voor een bepaald thema.

Effect op arbo

• Door het opstellen en handhaven van gedragsregels weet iedereen waar hij aan toe is. Dat zorgt voor een prettige sfeer.
• Pubers zoeken grenzen op, maar helderheid over wat kan en niet kan geeft een veilig gevoel.
• Consequent bestraffen van het overtreden van huisregels vergroot het veiligheidsgevoel. Wie schade ondervindt van een ander, weet dat de overtreder een sanctie wacht.

Winst

• Met huisregels biedt de school leerlingen structuur en daarmee rust.
• Als duidelijk is wat de gedragsregels zijn, weten personeelsleden waar ze op moeten letten en waar ze de hand aan moeten houden.

Plus- en minpunten

+ Voor leerlingen, personeel en ouders is duidelijk wat de normen en waarden zijn voor omgaan met elkaar en hoe de school handelt als de regels worden overtreden.
+ Door duidelijkheid verbetert de sfeer in school.
+ Als regels en sancties duidelijk zijn, voorkomt dat terugkerende discussies over wat wel/niet kan en mag.

- Om huisregels levend te houden, moeten ze continu onder de aandacht worden gebracht, bij zowel leerlingen als personeelsleden.
- Medewerkers kunnen soms moeite hebben met strikte handhaving van regels. Met als gevolg eindeloze discussies in een team of mensen die zich individueel belast voelen (ze staan niet achter dat wat ze uitvoeren).
- Eén zwakke schakel, een medewerker die niet kan of wil optreden, doet afbreuk aan de kracht van de regels.

Tijd

Tijdsinvestering voor het opstellen en verspreiden van de huisregels. Na de zomervakantie het opnieuw onder de aandacht brengen van de regels. Verder is het continu onderdeel van het bewaken van het schoolklimaat.

Kosten

Het ontwerpen en laten uitvoeren van flyers of posters, de productiekosten. De personeelskosten voor het aanpassen van de website.

Tips

• Verbind de algemene schoolregels met de identiteit van de school.
• Bepaal per locatie zelf welke huisregels gelden en waarop de nadruk moet liggen.
• Kom niet met kant-en-klare regels, maar zorg voor draagvlak in het team.
• Houd bij het opstellen van de gedragsregels rekening met de leerlingen. Welke toon slaat bij hen het beste aan?
• Breng de regels op verschillende manieren onder de aandacht, via communicatiemiddelen zoals jaargids en website, maar ook in de mentorlessen.
• Bedenk per locatie hoe de huisregels het effectiefst verspreid kunnen worden.
• Herhaal de boodschap zoveel mogelijk.
• Wees consequent in het bestraffen van overtredingen, onderneem altijd actie.
• Verwijs bij overtreding door een leerling in het een-op-een-gesprek altijd weer naar de huisregels en de relatie met normen en waarden van de school.
• Durf af te wijken van de regel als een individuele situatie dat rechtvaardigt. Regels zorgen voor soepel sociale verkeer, maar handhaving mag nooit leiden tot overspannen strengheid.
• Wees alert op surveillanten (docenten of conciërges) die geen actie willen of durven nemen. Spreek hen, zo mogelijk, individueel daarop aan, ad hoc of in een functioneringsgesprek.
• Vergeet de ouders niet. Hun steun is belangrijk bij het naleven van huisregels.