Schoolvoorbeeld:
PBM’s in praktijklokaal D&P

Vmbo ’t Venster in Arnhem is in 2022 overgestapt van een school met verschillende profielen naar een volledige D&P-school. Dat betekende ook dat de praktijklokalen opnieuw ingericht moesten worden. Met bestaande en nieuwe apparatuur én de bijpassende PBM’s. Deels waren die al aanwezig, maar niet allemaal. En zeker niet in de hoeveelheden die nodig zijn voor een volledige D&P-school. Dankzij een gedegen inventarisatie, een dosis creativiteit en goede communicatie met de directie slaagde de school erin om alle PBM’s op tijd in huis te hebben. En – minstens zo belangrijk – om het gebruik ervan vanzelfsprekend te maken voor de leerlingen.

Aanpak

Vmbo ’t Venster heeft de praktijklokalen zoveel mogelijk ingericht met apparatuur en machines die al op school aanwezig waren. Vervolgens is er een inventarisatie gemaakt van welke PBM’s nodig zijn voor de verschillende apparaten. Daarvoor is ook gekeken naar richtlijnen, wetgeving en de instructiekaarten van het Platform vmbo D&P. Uiteindelijk bleken de volgende PBM’s nodig:

• overalls, jassen en broeken voor schoon en veilig werken met spuitbussen (buiten), verf (binnen) en lijmpistool
• gehoorbescherming voor werken met luide machines
• veiligheidsbrillen voor werken met materiaal waar stof en/of deeltjes vrijkomen
• handschoenen voor veilig en schoon werken met verf en spuitbussen
• mondmaskers voor werken met materiaal waar stof en/of deeltjes vrijkomen
• s3-schoenen voor volgen van lessen buiten onze school waar deze verplicht zijn.) (en eventueel bij bepaalde lessen op onze school zelf)

Dankzij de grondige inventarisatie konden voldoende en geschikte PBM’s efficiënt worden aangeschaft, voor zover deze niet al aanwezig waren vanuit de profielen die de school voorheen aanbood.

In sommige gevallen is gezocht naar een creatieve oplossing. De school koos er bijvoorbeeld voor om bepaalde apparatuur niet zelf te plaatsen of aan te schaffen, maar afspraken te maken met bedrijven waar die apparatuur aanwezig is. Zo kunnen leerlingen wel praktijkervaring opdoen, maar dan in een bedrijf met de apparatuur en PBM’s die daar al aanwezig zijn. Voor een onderdeel als verfspuiten is er juist voor gekozen om dit niet in het praktijklokaal te doen maar buiten. Daardoor zijn er geen zware mondmaskers nodig. Dit alles in goed overleg met de directie, die onder meer meedacht over mogelijkheden om de middelen te financieren.

Het is ook belangrijk dat leerlingen de PBM’s op een goede manier gebruiken en zich bewust zijn van het belang van schoon en veilig werken. ’t Venster plaatste de PBM’s daarom centraal in de ruimtes, zodat leerlingen er altijd langs moeten voordat ze aan de slag gaan. Denk dan aan verschillende kapstokken met kleding en bakken met handschoenen, brillen en mondkapjes. En een stellagekast vol met veiligheidsschoenen, die op een goed zichtbare plek staat. Verder heeft de school veel aandacht voor bewustwording als het gaat om veiligheid. Dit heeft een belangrijke plek gekregen in het curriculum. Zo staan de eerste lesmodules in het teken van veiligheid, waarbij zowel het gebruik van PBM’s als EHBO aan de orde komen. Tot slot maakt de school gebruik van de instructiekaarten van het Platform vmbo D&P, die bij de apparaten en machines liggen. Daarop kunnen leerlingen zien welke PBM’s nodig zijn en hoe ze veilig met de apparatuur kunnen werken.

Opbrengst

Een volledige D&P-school met veilige praktijklokalen, voldoende PBM’s en leerlingen voor wie veilig werken vanzelfsprekend is.

Pluspunten

• Er zijn voldoende en de juiste PBM’s aanwezig, zonder onnodige kosten.
• De PBM’s staan/liggen zijn centraal in de ruimte, waardoor leerlingen ze automatisch pakken voordat ze naar de apparatuur gaan.
• Door werken met PBM’s in de lesmodules op te nemen, is de wettelijke verplichting rondom voorlichting en instructie over PBM’s geborgd.

Minpunten

• Niet alle apparaten en machines zijn op school aanwezig, waardoor sommige praktijklessen elders moeten worden uitgevoerd. Dit heeft echter als voordeel dat leerlingen praktijkervaring in bedrijven in de regio kunnen opdoen.

Tips

• Het D&P-profiel biedt veel ruimte voor eigen invulling en creativiteit. Onderzoek hoe je de al aanwezige apparatuur kunt inzetten in de lessen, waardoor niet alle apparaten, machines en PBM’s opnieuw moeten worden aangeschaft.
• Voor veel apparaten zijn dezelfde PBM’s nodig. Hou daar rekening mee bij de lessen, zodat niet iedereen dezelfde PBM’s tegelijkertijd nodig heeft. Op die manier zijn er minder PBM’s nodig, wat kosten bespaart.
• Kijk welke financieringsmogelijkheden er zijn voor PBM’s, bijvoorbeeld vanuit het programma Sterk Techniekonderwijs.
• Doe inspiratie op bij andere scholen en het platform D&P als het gaat om de inrichting van praktijklokalen, het gebruik van PBM’s en veilig werken.

Wettelijke relevantie

• Voor het profiel D&P zijn alle risico’s voor de veiligheid en gezondheid die het praktijkdeel van het onderwijs met zich meebrengt geïnventariseerd (RI&E, art. 5 Arbowet).
• De D&P leerlingen hanteren gereedschappen en bewerken verschillende materialen. Daar zijn risico’s aan verbonden die zoveel als mogelijk worden voorkomen (bronaanpak of arbeidshygiënische strategie, art. 3, lid 1 onder b. Arbowet).
• Leerlingen worden tegen de restrisico’s, veiligheids- en gezondheidsrisico’s die niet voorkomen kunnen worden, beschermd door passende PBM’s (ook art. 3 Arbowet).
• En een deel van de les is gewijd aan veiligheid en het juist gebruik van de PBM’s (voorlichting en onderricht, art. 8 Arbowet).

Meer informatie

Dit schoolvoorbeeld is afkomstig van vmbo ’t Venster in Arnhem. Lees ook het praktijkverhaal Het profiel D&P veilig implementeren op school: “Uitdagend, maar ook ontzettend leuk!”